ΚΡΗΤΙΚΕΣ

ΚΡΗΤΙΚΕΣ

Εκτός όμως από τις Σουλιώτισσες και τις Μεσολογγίτισσες, οι Μανιάτισσες (όπως η Σταυριάνα Σάββαινα και η Πανωραία Βοζίκη) και οι Κρητικές επέδειξαν απαράμιλλη ανδρεία και ανέπτυξαν ηρωικό ήθος.

Στην κρητική επανάσταση του 1866, και πιο συγκεκριμένα στην πολιορκία της Μονής Αρκαδίου, διακρίθηκε η σκληροτράχηλη και αδάμαστη Χαρίκλεια Δασκαλάκη.

 

ΧΑΡΙΚΛΕΙΑ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗ

Η ηρωίδα ήταν κόρη, σύζυγος και μητέρα αγωνιστών. Ο σύζυγός της, Μιχαήλ Δασκαλάκης, ήταν απόγονος του Δασκαλογιάννη. Και οι τρεις γιοι της έπεσαν σε μάχες του 1866.

Πρωταγωνίστησε στην πολιορκία του Αρκαδίου. Οι οπλαρχηγοί που βρίσκονταν στην μονή, προεξάρχοντος του ηγούμενου Γαβριήλ και, όπως λένε μερικοί, με τη σύμφωνη γνώμη της Χαρίκλειας Δασκαλάκη, η οποία συμμετείχε στα συμβούλια, αποφάσισαν να αντιταχθούν στην επίθεση του Μουσταφά Πασά μέχρις εσχάτων.

Την 8η Νοεμβρίου ο Μουσταφάς μετέφερε από το Ρέθυμνο πυροβόλο μεγάλης ολκής, για να καταρρίψει τη σιδερένια πύλη της μονής. Άρχισε ο κανονιοβολισμός.

Η Χαρίκλεια Δασκαλάκη, κλεισμένη σε ένα κελί με το γιο της Κωνσταντίνο και άλλους πολεμιστές, πολεμούσε ακατάβλητη και εμψύχωνε με το θάρρος της τους άλλους. Τρεις φορές έτρεξε και αναστήλωσε τη σημαία του οπλαρχηγού γιου της, την οποία κατέρριπταν ο σφαίρες του εχθρού. Τέλος, την τέταρτη φορά, αφού έσπασε το κοντάρι, δίπλωσε τη σημαία, τη φίλησε και την έκρυψε στην αγκάλη της.

Ενώ η ηρωίδα πυροβολούσε αδιάκοπα τους εχθρούς, ξαφνικά εχθρική σφαίρα πληγώνει το γιο της. «Για τόσο μικρό πράγμα!», του λέει η Χαρίκλεια. Η φωνή της μητέρας δίνει δύναμη και ζωή στο γιο της. Σηκώνεται, παίρνει το όπλο του και αρχίζει πάλι να πυροβολεί. Τα φυσίγγιά τους εξαντλούνται. Η Δασκαλάκη, με απίστευτη ψυχραιμία και θάρρος, ανοίγει την πόρτα του κελιού, τρέχει κάτω από χαλάζι σφαιρών προς το πτώμα Τούρκου στρατιώτη. Παίρνει τα φυσίγγιά του και επανέρχεται.

Από τους 950 πολιορκημένους στη Μονή γύρω στους 100 μόνο σώθηκαν. Η ηρωίδα Δασκαλάκη σώθηκε και επέζησε. Ενώ συνελήφθη μαζί με το γιο της, ο οποίος φονεύθηκε από τους Τούρκους , η Χαρίκλεια

κατόρθωσε να διαφύγει. Μετά την επανάσταση εμφανίστηκε στην Αθήνα, έδωσε πολύτιμες πληροφορίες για την πολιορκία του Αρκαδίου και την αυτοθυσία των πολιορκημένων.    

 

Η ΓΥΝΑΙΚΑ  ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

 

        Η Γαλλική Επανάσταση υπήρξε μια επανάσταση με χαρακτήρα κατεξοχήν κοινωνικό, κάτι που τη διαφοροποιεί από την εθνικοαπελευθερωτική Ελληνική Επανάσταση. Όμως η παρουσία των Γαλλίδων και ο αγώνας τους για την διεκδίκηση και κατοχύρωση των δικαιωμάτων τους δε διαφοροποιείται από τον αγώνα των Ελληνίδων.

        Η θέση των γυναικών κατά την περίοδο της Γαλλικής Επανάστασης ήταν πολύ υποβαθμισμένη σε σχέση με τη θέση των ανδρών. Μερικά στοιχεία που δείχνουν τη θέση της γυναίκας είναι πρώτον ότι δεν είχαν το δικαίωμα ψήφου, το οποίο κατέκτησαν πολλά χρόνια αργότερα. Δεύτερον, ότι ήταν κτήματα των ανδρών, οι οποίοι κατασπαταλούσαν την προίκα τους, χωρίς να τους δίνουν κανένα λογαριασμό.

        Οι γυναίκες όμως άρχισαν να καταλαβαίνουν με τα χρόνια την υποβαθμισμένη θέση που κατείχαν και έτσι αποφάσισαν να κάνουν τη δική τους επανάσταση από την οποία κατάφεραν να αποκτήσουν δικαίωμα στην εκπαίδευση. Έτσι άρχισαν να δημιουργούνται σχολεία, κυρίως στην επαρχία, όπου τα κορίτσια φοιτούσαν χωριστά από τα αγόρια.

        Μια άλλη σημαντική θέση που κατάφεραν να κατακτήσουν οι γυναίκες με την επανάστασή τους είναι στην εργασία. Το δικαίωμα εργασίας της γυναίκας ήταν κάτι που της έδινε μια μικρή, έστω, αξία απέναντι στους άνδρες.

        Αυτή όμως η θέση στην εργασία και στην εκπαίδευση δεν κατάφερε να ικανοποιήσει τις φιλοδοξίες των γυναικών οι οποίες άρχισαν την περίοδο αυτή να ασχολούνται και με άλλα πράγματα, θέλοντας να αναβαθμίσουν τη θέση τους, όπως με την κυκλοφόρηση των γυναικείων εντύπων και διαφόρων εφημερίδων το 1789.

        Χαρακτηριστικό γυναικείο παράδειγμα είναι η Λουίζα ντε Κεράλιο η οποία εξέδωσε το 1789 την εφημερίδα «Του κράτους και του Πολίτη».

        Εκτός όμως από τη Λουίζα ντε Κεράλιο, υπάρχει άλλη μια ικανή γυναικεία προσωπικότητα η οποία θέλησε να φέρει στο φως την καθιέρωση του θεσμού της αναζήτησης της πατρότητας, κάτι που την εποχή εκείνη ήταν πολύ δυσάρεστο για τους άνδρες, που ήθελαν να τιμωρείται μόνο η γυναίκα για την ερωτική της περιπέτεια εκτός γάμου. Αυτή λοιπόν η γυναίκα, η οποία ονομαζόταν Ολυμπία ντε Γκούζ, βρήκε τραγικό θάνατο γιατί είχε το κουράγιο και τη δύναμη να σηκώσει το κεφάλι ψηλά και να υποστηρίξει νόμιμα δικαιώματα των γυναικών, όπως την ισότητα απέναντι στο θεό και στο νόμο.

        Το έργο όμως της τόσο δυναμικής Ολυμπίας ντε Γκούζ συνέχισε η μόλις είκοσι ετών Άνν Σαρλότ ντε Κορνταί ντ’ Αρμόν η οποία σπούδασε στη σχολή Καλογραιών. Αργότερα έγινε συνδρομήτρια στην εφημερίδα του Περλέ, μέσα από την οποία κατάφερε να βγάλει από τις φυλακές πολλούς άδικα φυλακισμένους, ανάμεσα στους οποίους βρισκόταν δύο αγαπημένα της πρόσωπα.

        Η Τερουάνη ντε Μερκούρ έγινε ο χαρακτηριστικότερος γυναικείος τύπος της Επανάσρασης. Ζητούσε συνεχώς το λόγο στη Συντακτική Συνέλευση, αναπτύσσοντας ριζοσπαστικές, ακραίες απόψεις. Κατηγορήθηκε ότι είχε οργανώσει συνωμοσία για τη δολοφονία της Μαρίας-Αντουανέττας και φυλακίστηκε για εννιά μήνες. Πήρε μέρος σ’ όλα τα επαναστατικά γεγονότα του 1792 και στις Σφαγές του Σεπτεμβρίου, όπου οι φυλακισμένοι την αντιμετώπισαν έντρομοι να εισβάλει στα κελιά τους με το θρυλικό ξίφος στο χέρι. Αργότερα συνελήφθηκε από τους Ιακωβίνους και βασανίστηκε. Η φοβερή αυτή δοκιμασία ήταν η χαριστική βολή. Από τότε ως το τέλος της ζωής της μπαινόβγαινε σε φρενοκομεία και πέθανε έγκλειστη το 1817 σε άθλια κατάσταση. 

        Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι ήταν αρκετά αισθητή η παρουσία των γυναικών κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης, κάτι που μας χαροποιεί αρκετά γιατί αρχίζει να εξυψώνεται αργά και σταθερά η θέση της γυναίκας.

        Συγκρινόμενες οι επώνυμες Γαλλίδες του 1789 με τις Ελληνίδες του 1821 ήταν συχνά άτομα με ποικίλα ψυχολογικά προβλήματα και ταραγμένη προσωπική ζωή. Οι Ελληνίδες, αντίθετα, εμφανίζονται εξοπλισμένες με μία τετραγωνική λογική, που τις καθοδηγεί ακόμη και στις πιο παράτολμες πράξεις. Έχουν ξεκαθαρισμένες σχέσεις με τον κοινωνικό περίγυρο και γνωρίζουν άριστα τι θέλουν. Μια πρόσθετη διαφορά τους είναι πως οι Γαλλίδες έκαναν αγώνα κοινωνικό κι αντιμετώπιζαν συμπατριώτες τους, ενώ το εθνικοαπελευθερωτικό περιεχόμενο του αγώνα των Ελληνίδων τις έφερε πρόσωπο με πρόσωπο με τους πιο θηριώδεις κι αιμοσταγείς αλλόφυλους του καιρού τους.  

 

 

Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

 

       Οι ηρωίδες του 1821 αποτέλεσαν σημείο αναφοράς και ενέπνευσαν τις Ελληνίδες και σε μεταγενέστερες εθνικά κρίσιμες περιόδους, όπως ο ελληνο-ιταλικός πόλεμος, η Κατοχή και η Εθνική Αντίσταση. Ενδεικτικά αναφέρονται παρακάτω δυο ηρωίδες της Αντίστασης.

 

ΗΛΕΚΤΡΑ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ

 

        26 Ιουλίου 1944.Στους δρόμους της Αθήνας βρίσκεται πεταμένο το πτώμα μιας γυναίκας, φρικτά παραμορφωμένο. Είναι το σώμα της ηρωίδας Ηλέκτρας Αποστόλου, μιας από τις πιο φωτεινές μορφές του κινήματος της Εθνικής Αντίστασης. Αφού τη συνέλαβαν οι Γερμανοί, τη βασάνισαν φρικτά μέρας ολόκληρες. Μην μπορώντας να κλονίσουν την αδάμαστη θέλησή της τη μαστιγώνουν με συρματένιο βούρδουλα, καίνε το κορμί της με πυρωμένα σίδερα, τη βάζουν να περπατήσει πάνω σε αναμμένα κάρβουνα και τέλος την κρεμούν από τις μασχάλες και τη βασανίζουν ως την τελευταία πνοή.

         Η  Ηλέκτρα αντιμετωπίζει αλύγιστη τα μαρτύρια, χωρίς να βγάλει λέξη από το στόμα της. Στις ερωτήσεις των δημίων, που προσπαθούν να την κάνουν να μαρτυρήσει μυστικά του Αγώνα, απαντά περήφανα και λακωνικά.

-Πώς σε λένε;

-Ελληνίδα.

-Πού μένεις;

-Στην Ελλάδα.

-Τι δουλειά κάνεις;

-Υπηρετώ τον Ελληνικό λαό.

(Ιστορία της Αντίστασης 1941-1944,τ.4,σελ.1417)

 

 

ΗΡΩ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ

 

            Στις 5 του Σεπτέμβρη 1944 εκτελέστηκε στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής η ηρωίδα Ηρώ Κωνσταντοπούλου.

            Είχε γεννηθεί από Σπαρτιάτες γονείς στις 16 Ιουλίου 1927 και ζούσε στην Αθήνα. ’Ηταν μαθήτρια Γυμνασίου και οργανωμένη στην ΕΠΟΝ, όπου είχε αναπτύξει έντονη απελευθερωτική δράση, παρά το νεαρό της ηλικίας της. Μιλούσε τέσσερις γλώσσες και,όταν τη βασάνιζαν οι χιτλερικοί στην οδό Μέρλιν, τους μαστίγωνε στη γλώσσα τους.

            Τη συνέλαβαν για δεύτερη φορά στις 31 Ιούλη 1944.Εκείνη τη μέρα είχε τελειώσει τις απολυτήριες εξετάσεις του Γυμνασίου. Επί τέσσερα μερόνυχτα τη βασάνιζαν να μαρτυρήσει τους συνεργάτες της. Αλλά ούτε τα βασανιστήρια ούτε οι δελεαστικές προτάσεις που τις έκαναν απέδωσαν.

             Στις 5 του Σεπτέμβρη του 1944 μαζί με άλλους πατριώτες οδηγήθηκε στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.

(Ιστορία της Αντίστασης 1941-1944,τ.4,σελ.1443)

 

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

 

        Μέσα από την παραπάνω εργασία μας επιχειρήσαμε να φωτίσουμε τη γυναικεία παρουσία και δυναμική μέσα στο ιστορικό γίγνεσθαι και να ανοίξουμε μια άλλη σελίδα πλάι σε αυτή των ανδρών. Ένας από τους κύριους στόχους μας ήταν να προβληματιστούμε αλλά και να προβληματίσουμε  τον περίγυρό μας για τον τρόπο που αντιμετωπίστηκε ως σήμερα η γυναίκα από τους ιστορικούς αλλά και από τα σχολικά ιστορικά εγχειρίδια.

        Η γυναίκα, λοιπόν, δικαιούται να αποκτήσει τη θέση που της αρμόζει μέσα στην Ιστορία, μια και η παρουσία αλλά και η προσφορά της είναι συχνά εφάμιλλες με εκείνες των ανδρών. Ευχόμαστε και ελπίζουμε πως τα νέα σχολικά βιβλία θα αντιμετωπίσουν από μία νέα οπτική τον παράγοντα φύλο, συμβάλλοντας από την πλευρά τους στην κατάρριψη των στερεότυπων αντιλήψεων.

         Βέβαια χρειάζεται πολλή δουλειά και αγώνας, κυρίως από τον καθένα μας, για να υπερβεί παγιωμένες αντιλήψεις και προκαταλήψεις. Πιστεύουμε πως η παιδεία είναι εκείνη που μπορεί να συμβάλει καίρια στην εξάλειψη προκαταλήψεων και στην αναθεώρηση αναχρονιστικών θεσμών.

  

 

 

 

       ΥΠ.ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ    -   Κ.Ε.Θ.Ι.

«Ευαισθητοποίηση εκπαιδευτικών και παρεμβατικά προγράμματα

                        για την προώθηση  της ισότητας των φύλων»

 

 

 

 

ΤΑΞΗ: Γι  ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΓΙΑΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ: ΣΗΦΑΚΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

·       Σ.Αλιμπέρτη, Αι ηρωίδες της Ελληνικής Επαναστάσεως, Αθήναι 1933

·       Θ.Καρζή,Η γυναίκα της νέας εποχής, Αθήνα 1990

·       Δ.Σολωμού, Ποιήματα και Πεζά, επιμ. Στ.Αλεξίου, Αθήνα 1994

·       Δημοτικά τραγούδια

·       Σ.Μόσχου-Σακορράφου,Οι γυναίκες στη Γαλλική Επανάσταση,Ν.Εστία,Χριστούγεννα 1989

·       Κ.Σιμόπουλου, Ξένοι ταξιδιώτες στην Ελλάδα, Αθήνα 1981

·       G.Duby-M.Perrot, Γυναίκες και Ιστορία, (Πρακτικά Συμποσίου) Αθήνα 1995

·       Διαδίκτυο