Tο τελευταίο – μεταθανάτιο – βιβλίο της Κατερίνα Γώγου:

Tο τελευταίο – μεταθανάτιο – βιβλίο της
Κατερίνα Γώγου: η ηθοποιός, η ποιήτρια, η αναρχική, τροτσκιστικών καταβολών, επαναστάτρια, η “δακρυσμένη ψυχή” που αυτοκτόνησε παίρνοντας χάπια….

Το τελευταίο της, μεταθανάτιο, βιβλίο κυκλοφόρησε το 2002, σχεδόν 10 χρόνια από το θάνατό της, από τον “Καστανιώτη”, σε επιμέλεια του ποιητή Μάνου Λουκάκη. Ήταν το έβδομο βιβλίο της, η τελευταία της ποιητική συλλογή με τον τίτλο, που η ίδια είχε επιλέξει, «Με λένε Οδύσσεια». Εκεί μέσα μπήκε κι ότι άλλο από τα τελευταία γραφτά της διασώθηκε (από προσωπικές δακτυλογραφημένες ή χειρόγραφες σημειώσεις της): καταγραφές διαθέσεων με ημερολογιακή πρόθεση, ενάρξεις εξιστορήσεως για στιγμές της, πρόσωπα και πράγματα και τέλος τρεις παραλλαγές σεναρίων. Το τελευταίο αυτό βιβλίο της Κατερίνας Γώγου μας δίνει μια ολοκληρωμένη εικόνα τόσο για την ποιήτρια όσο και για τον άνθρωπο Γώγου. Ακόμα κι αυτός που δεν έχει διαβάσει ποτέ του Γώγου μπαίνει αμέσως στον ποιητικό της κι όχι μόνο κόσμο. Θα τολμούσαμε να το χαρακτηρίσουμε σαν μια ανθολογία του έργου και του βίου της. Σ’ αυτό βέβαια βοηθάει και η όλη “ποιητική επιμέλεια” του Μάνου Λουκάκη αλλά και ο πρόλογός του που μας εισάγει και μας καθοδηγεί στον κόσμο της Κατερίνας Γώγου.

ΤΟ ΕΒΔΟΜΟ ΒΙΒΛΙΟ (Με λένε ΟΔΥΣΣΕΙΑ) «Τι θα γινόμουν άραγε Θεέ μου αν δε μου ’χεις δώσει δώρο θυσίας την ποίηση;». Ο στίχος αυτός από ποίημα της ποιητικής συλλογής της «Με λένε ΟΔΥΣΣΕΙΑ» μας συνοψίζει απόλυτα τα 23 τελευταία ποιήματα της Κατερίνας Γώγου που δημοσιεύονται στο πρώτο μέρος του βιβλίου. Είναι το έβδομο, στη σειρά, βιβλίο της και αποτελεί το κύκνειο άσμα της αλλά λειτουργεί και ως μια “πυκνή συμπίεση” όλου του ποιητικού της έργου και των ερεθισμάτων της. Η ποίηση λοιπόν της Κατερίνας, δώρο θυσίας, είναι σωματική, μοιάζει να πετάγεται από το σώμα της, γι’ αυτό και είναι τσακισμένη («το σώμα μου φθαρτό, έχει από πέσιμο σχεδόν οριστικά τσακίσει»), πονεμένη («εκ γονιδίου, βαθύ καρφί απόγονίδιο, η ψυχολογική χαρμάνα»), με έρωτα («ο πρώτος άντρας και ο τελευταίος που ερωτεύτηκα ήτανε αντάρτης των πόλεων») και μοναξιά («Η Κατερίνα είμαι, μωρέ. Που στην ευχή είσαστε; Που ρε;»). Στα τελευταία της ποιήματα αποτυπώνεται όλο της το σύμπαν: «φίλοι, αδέρφια συντρόφια, έρωτες, χρώματα, μυρωδιές, αλκοόλ, μάνα, παιδί, ποιήματα, φεγγάρια, Ακρόπολη, χιλιόμετρα και καθρεφτάκια, θάλασσα, ταινίες, ρούχα, σπασμένα φώτα…» και μας αποκαλύπτεται ονειρικά η ψυχούλα της: «Τα μάτια μου γαλαξίες απ’ άλλο στερέωμα, βλέπουνε τη νοσταλγία εκείνων των πλανητών που αυτοκτόνησαν από μοναξιά. Τ’ αποτυπώματα απ’ τις φτερούγες μου αστερόσκονη αφήνουνε στα μακρινά καμπαναριά, στο παρελθόν εκρήξεων, κι ένα δέντρο, που με την πρώτη ανάσα ήλιους, πέταλα ανοίγει». Και λίγο πριν το τέλος η υπενθύμιση: «Είχα ξεχάσει πως βρισκόμουν εκεί για ν’ αυτοκτονήσω». ΜΙΚΡΑ ΠΕΖΑ ΓΙΑ… … Νεανικές μνήμες («Τις νύχτες κλέβαμε κόβερντιμπλ αυτοκίνητα και τρέχαμε πατημένοι με χίλια στις παραλιακές λεωφόρους. Κάπου έπαιζε κι ένα μπουκάλι ουίσκι. Μουσική δυνατή από κοντινό μας σταθμό και ελευθερίας υπέροχης καθαρός αέρας»), αναμνήσεις από τις λεωφόρους της ζωής της, τη Λαμπέτη, τον άντρα της τον Τάσιο και το θέατρο. Για το θέατρο είναι εξομολογητική: «Είχανε καταφέρει να χάσω εμένα… για να βγω στη σκηνή έπινα αλκοόλ και ηρεμιστικά μαζί… Η ταπεινωτική απόλυσή μου (από το «Θέατρο τέχνης» του Κάρολου Κουν) επιδείνωσε την προσωπικότητά μου, συνεχίζοντας ανηλεώς το γνωστό σπορ μου, της αυτοκαταστροφής». Και καταλήγει σε βαθιές ενδοσκοπήσεις για τον Άνθρωπο, που αγαπά με ερωτικό πάθος, για τη γλώσσα που την θεωρεί κώδικα ψυχής και για την αλήθεια της: «Ύστερα από πολλά χρόνια κομμουνιστικής ακαμψίας, τσάκισα. Δεν είμαι αλάθητη κι είμαι βαθιά κουρασμένη». ΣΕΝΑΡΙΑ … ΚΑΙ ΦΥΛΛΑ ΣΑΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ Τόσο τα φευγάτα της σενάρια όσο και τα φύλλα σαν ημερολογίου της πονάνε. «Κι αυτό γιατί πιο πολύ σε όρια μίσους θέλω να ζήσω». «Αυτό δείχνει πως στην παράταση έχασα και πως η πίστη μου ότι η τέχνη μου είναι λύτρωση ήτανε λάθος. Για μένα τουλάχιστον. Δεν έσωσα τίποτα. Τίποτα, αφού τώρα γράφω με το πλάι μου στις πιο απόκρημνες πλαγιές του νου μου…». «Λεφτά κάτω απ’ την πόρτα. Ενοχές.». «Κουράστηκα. Είμαι άρρωστη. Η χημεία με τσάκισε». «Τόσο πολύς ο κόσμος και άνθρωπος κανείς». Και κάπως έτσι μέσα από τα φαντάσματα των σεναρίων, του πατέρα, της μάνας κι άλλα, φτάνουμε στο τέλος που γίνεται αρχή: «Είμαι Ελληνίδα. Το πεπρωμένο μου είναι η Ελλάδα. Το όνομά μου είναι Οδύσσεια», για να γίνει και πάλι…

ΤΕΛΟΣ
Ας κλείσουμε με τα λόγια της Κατερίνας Γώγου:
«για τέλος
Όποιος δεν έχει τίποτα μονάχα αυτός ξέρει το τίποτα. Καμιά κουβέντα από κανέναν άλλο».
«… τώρα να δούμε εσείς τι θα κάνετε…».